• बिहीबार, ११ पौष, २०८१
  • ०४:२४:४३

पिचको खेल र मौसमको प्रभाव

काठमाडौँ — उमेश पटवाल, नेपाली क्रिकेट टिमका पूर्वप्रशिक्षक, अहिले नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल) मा चितवन राइनोजका प्रशिक्षकको भूमिकामा छन्। प्रतियोगिता सुरु हुनु अघि, उनले भनेका थिए, “कीर्तिपुरको टीयू क्रिकेट मैदानको पिच कस्तो व्यवहार गर्छ, त्यो चाखलाग्दो हुनेछ। हामी सबै त्यसको पर्खाइमा छौं। हाम्रा लागि राम्रो कुरा यो हो कि हाम्रो खेल सुरुमा छैन, जसले गर्दा हामीलाई पिच बुझ्ने अवसर मिल्नेछ।” उनका अनुसार, पिचको अवस्था हेरेर रणनीति बनाउने योजना थियो।


एनपीएलको पहिलो खेल विराटनगर किंग्स र जनकपुर बोल्ट्स बीच भएको थियो। विराटनगरका लागि मार्टिन गुप्टिलले ५५ रन बनाए। यी न्युजिल्यान्डका चर्चित खेलाडी विश्वभर घुमेर क्रिकेट खेलेका छन्।

त्यो खेलमा विराटनगर पराजित भयो। पछि गुप्टिलले भने, “नयाँ पिचमा तुरुन्तै खेल्नु सजिलो हुँदैन।” उनले भनेजस्तै, उच्चस्तरीय खेलाडीलाई पनि नयाँ पिचको व्यवहार बुझ्न गाह्रो हुन्छ।

क्रिकेट एकदमै जटिल खेल हो। यहाँ हजारौं नियम र अवस्थाहरू छन्, जसले गर्दा खेल रोमाञ्चक बन्ने गर्छ। उदाहरणका रूपमा, एक ब्याटर स्पष्ट रूपमा आउट देखिए पनि, विपक्षी टिमको अपिल नगरेसम्म रेफ्रीले आउट घोषणा गर्न सक्दैन। यस्तै, स्टम्पमा बल लागेर बेल नखस्ने अवस्था आएमा पनि ब्याटर आउट हुँदैन।

यद्यपि, टी-ट्वान्टी क्रिकेट नयाँ भएता पनि, पुराना नियम र उदाहरणहरू यसमा पनि लागू हुन्छन्। खेलमा पिचको भूमिका सधैं निर्णायक रहन्छ। पिच त्यहाँ हुन्छ जहाँ ब्याटर र बलरहरूले आफ्नो खेल प्रस्तुत गर्छन्।

पिचको प्रकार मौसमसँग गहिरो सम्बन्ध राख्दछ। बिहानको खेलमा आकाशमा बादल हुने अवस्थाले फास्ट बलरहरूको लागि फाइदा पुर्याउँछ। यस अवस्थामा ती बलरले लगातार विकेट लिने सम्भावना बढ्छ। तर, जब आकाशमा बादल हटेर सूर्य प्रकट हुन्छ, पिचको व्यवहार बदलिन्छ र ब्याटरलाई सजिलो हुन्छ। यसरी, मौसम र पिचको मिश्रणले खेलको परिणाम निर्धारण गर्छ।

पिचको निर्माणको प्रक्रिया आफैंमा जटिल र अनिश्चित छ। कीर्तिपुरको टीयू मैदानको पिचको बारेमा पनि धेरै चर्चा भएको छ। १९९८ देखि यो मैदान अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटका लागि प्रयोग हुँदै आएको छ। पिचको अवस्थाले अनेकौं उतारचढाव देखाएको छ। सुरुमा यो पिच बलरलाई मद्दत गर्ने खालको थियो, जसले गर्दा रनको संख्या कम थियो र बलरहरू हावी हुन्थे।

तर पछि समयसँगै, पिच ब्याटरलाई सहयोग गर्ने खालको बनाइयो, जसले गर्दा खेलमा उत्साह र रनहरूको संख्या बढ्यो। यसै कारण टीयू मैदानमा बलरहरूको भन्दा ब्याटरहरूको प्रदर्शन राम्रो देखिन थाल्यो।

हालको पिच के विशेष छ भने, यो ब्याटर र बलर दुबैको लागि चुनौतीपूर्ण छ। बंगलादेशका पिच विशेषज्ञ मामुनले तयार पारेको पिच न त ब्याटरको पक्षमा छ, न बलरको, बरु दुबैका लागि समान चुनौती प्रस्तुत गर्छ। यस पिचमा थोपा घाँस रहेको छ, जसले यसलाई ‘स्पोर्टी पिच’को दर्जा दिन्छ।

सही समन्वय र रणनीति अपनाउने टिमलाई मात्र यो पिचले फाइदा दिनेछ। यसपटकको एनपीएलमा खेलेर यो पिच कस्तो व्यवहार गर्नेछ भन्ने कुरा पनि दर्शनीय हुनेछ। मौसमको प्रभाव पनि महत्वपूर्ण छ। पहिलो खेल प्रायः बिहान शुरू हुन्छ, जब पिच ओसिलो र शीतल हुन्छ, जसले बलरलाई फाइदा पुर्याउँछ। यस कारण, टस जितेपछि बलिङ्गको निर्णय गर्ने टिमलाई सामान्यतया फाइदा हुन्छ। तर, मौसमको परिवर्तनसँगै, बादल हटेर घाम लाग्न थालेपछि पिचले ब्याटरलाई मद्दत गर्न सुरु गर्छ।

सुनिश्चित रूपमा, पहिलो खेलको टस जित्नाले ६० प्रतिशत जितको संभावना बढाउँछ। दोस्रो खेलमा अवस्था समान हुनेछ, र बलर र ब्याटर बीचको संघर्ष बराबरीको हुन सक्छ जसले खेलको वातावरणमा थप चुनौती थप्नेछ। यसले बलर र ब्याटर दुवैलाई कठिनाइमा पार्न सक्छ।

यो सबै कुरा मौसम र पिचको अवस्थाको आधारमा हुनेछ। अनुभवी कप्तान र प्रशिक्षकहरूले मात्र सही निर्णय गर्न सक्छन्। यस पिच र मौसमको प्रभावले एनपीएलको खेललाई थप रोमाञ्चक र चुनौतीपूर्ण बनाउनेछ।