काठमाडौं । प्रविधिको तीव्र विकाससँगै शिक्षण क्षेत्रमा पनि आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) को प्रयोगले नयाँ आयाम थपेको छ। पढाउने शैली, पाठ्यक्रम निर्माण, विद्यार्थी मूल्याङ्कनदेखि शिक्षण व्यवस्थापनसम्म एआईले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्न थालेको छ। नेपालमा पनि शिक्षण प्रक्रियालाई प्रविधिमैत्री बनाउन विभिन्न एआई टुलहरू प्रयोगमा आएका छन्। शिक्षकहरूको कार्यलाई सहज, प्रभावकारी र समयमै सम्पन्न गर्न मद्दत गर्ने पाँच उपयोगी एआई टुलहरू यसप्रकार छन्:

१. ब्रिस्क टिचिङ (Brisk Teaching)

ब्रिस्क टिचिङ एउटा एआई-एकीकृत क्रोम एक्सटेन्सन हो, जसले शिक्षकलाई पाठ्यक्रम निर्माण, विद्यार्थीको लेखनको मूल्याङ्कन, अनुवाद तथा प्रत्यक्ष प्रतिक्रिया दिन सहयोग गर्छ। यो टुल गुगल डक्स र स्लाइड्समा पनि सजिलै प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसले शिक्षकलाई क्विज, प्रेजेन्टेसन र पाठ योजनाहरू छिटो र प्रभावकारी रूपमा तयार पार्न सक्षम बनाउँछ।

२. डिफिट (Diffit)

डिफिट एक यस्तो प्लेटफर्म हो, जसले शिक्षकलाई छिटो र सजिलै शैक्षिक सामग्री तयार पार्न सघाउँछ। यस टुलबाट कक्षा सामग्री बनाउन निकै सजिलो हुन्छ। शिक्षकले आवश्यक विषयवस्तु इनपुट गरेर विद्यार्थीहरूको तहअनुसार उपयुक्त पाठ निर्माण गर्न सक्छन्। यसले विद्यार्थीको सिकाइ क्षमतामा सुधार ल्याउन ठूलो योगदान दिन्छ।

३. क्युरिपड (Curipod)

क्युरिपड शिक्षकहरूका लागि निकै प्रभावकारी एआई टुल हो। यसले केही मिनेटमै अन्तरक्रियात्मक पाठ निर्माण गर्न सहयोग गर्छ। शिक्षकहरूले टेक्स्ट, तस्बिर, पोल र अन्य सामग्रीलाई समावेश गरी आकर्षक प्रेजेन्टेसन तयार गर्न सक्छन्। यसले कक्षाकोठामा विद्यार्थीहरूको सक्रिय सहभागिता बढाउन मद्दत गर्छ।

४. कन्सेन्सस् (Consensus)

कन्सेन्सस् एकेडेमिक सर्च इन्जिन हो, जसले अनुसन्धान तथा जर्नलका प्रमाणित नतिजाहरू उपलब्ध गराउँछ। शिक्षणका क्रममा यदि कुनै विषयमा अन्योल उत्पन्न भएमा यो टुलले स्पष्ट जवाफ प्रदान गर्न मद्दत गर्छ। यसले शिक्षकलाई प्रमाणसहितको तथ्यहरू प्रस्तुत गर्न सक्षम बनाउँछ।

५. आइडियोग्राम (Ideogram)

आइडियोग्राम एउटा टेक्स्ट-टु-इमेज टुल हो, जसले शिक्षकलाई विचारहरूलाई भिजुअल माध्यमबाट प्रस्तुत गर्न मद्दत गर्छ। विद्यार्थीहरूलाई जटिल विचारहरू सजिलै बुझाउन यो टुल निकै उपयोगी साबित हुन सक्छ। यसमा शिक्षकहरूले आफैंले चाहेजस्तो डिजाइन तथा तस्बिरहरू निर्माण गर्न सक्छन्।

यी पाँच टुलहरूबाहेक, शिक्षकहरूले च्याटजीपीटी, कोपाइलट, जेमिनाई, ग्रामर्ली, स्लाइड्सगो, यिपीटी, गुगल लेन्सजस्ता अन्य एआई टुलहरू पनि प्रयोग गर्न सक्छन्। यी सबैले शिक्षण प्रक्रियालाई अझ व्यवस्थित, आकर्षक र प्रभावकारी बनाउने निश्चित छ।

प्रविधिको सही प्रयोगले शिक्षणलाई अझ सरल, प्रभावकारी र गुणस्तरीय बनाउन सकिन्छ। शिक्षण क्षेत्रमा एआईको प्रयोगले शिक्षकहरूलाई नयाँ उर्जा र उत्साह प्रदान गरिरहेको छ।